6. The Dutch call me gedachtestreep—a dash of thought.
BOEKS—opening
donderdag 12.12.19
19:00 - 22:00
20:00—Figures for dashing
Performance met Stine Sampers,
Naomi Schatteman
& Mathilde Strijdonk
Spreker: Brian Day
20:30—Thoughts on dashing
Gesprek met Peter de Voogd & Astrid Seme
BOEKS—tentoonstelling
13.12.2019 - 06.03.2020
BOEKS—leesgroep
05.03.2020, 20u, Kunstenbibliotheek
Baroness Elsa’s em dashes
2019
design en concept door Astrid Seme
gepubliceerd door Mark Pezinger Books & Kunstverein Langenhagen
nr 1 van de Black Forest Library
10 × 14.5 cm, 88pp,
Engels, oplage: 400
De publicatie is te koop in de Kunstenbibliotheek voor €13.
Of via de BOEKS shop.
De publicatie verscheen naar aanleiding van de tentoonstelling "She Is The Future" in Kunstverein Langenhagen (09/12/18-03/02/19).
BOEKS 05:
Astrid Seme—Baroness Elsa’s em dashes
Baroness Elsa’s em dashes is een eerbetoon aan de dadaïstische kunstenares en dichteres Elsa von Freytag-Loringhoven (1874—1927) en aan haar manische gebruik van gedachtestrepen. Gedachtestrepen zijn geschikt voor verschillende doeleinden—toe-eigening van de stilte, dissonantie in actie, onderbreking, het innemen van de ruimte. In Elsa’s werk lijken ze eerder te functioneren als performers tussen de woorden en zorgen ze voor beweging en stem in de tekst. De tentoonstelling plaatst de performers in een fysieke ruimte, waardoor BOEKS een performatieve plek wordt.
Elsa’s gedachtestrepen verspreiden zich niet enkel over de ruimte, ze veranderen ook in een veelvoud aan stemmen die ons uitnodigen om strepen te trekken. Bij de opening wordt het geluidswerk Figures for dashing geïnterpreteerd door performers Stine Sampers, Naomi Schatteman en Mathilde Strijdonk. Aansluitend ondernemen we een poging om de dash ook in woorden uit te drukken. Zo zullen emeritus-hoogleraar Engelse letterkunde Peter de Voogd en grafisch vormgever en geluidskunstenaar Astrid Seme enkele Thoughts on Dashing de ruimte in sturen.
Barones Elsa’s em dashes is eveneens de titel van een boek dat begin 2019 uitgebracht werd door Kunstverein Langenhagen en Mark Pezinger Books, een in Wenen en het Zwarte Woud gevestigde uitgever van kunstenaarsboeken. Zelf noemt de uitgever het een bloemlezing van gedachtestrepen in drukwerk, gedichten en performances. De lezer vindt er Elsa’s werk in gesprek met bekende strepentrekkers als Gertrude Stein, Laurence Sterne, Heinrich von Kleist of Emily “the dashing queen” Dickinson.
Alexandru Balgiu (Designing Writing) over het boek Baroness Elsa’s em dashes van Astrid Seme:
A heart the thickness of a dash. I hold *Baroness Elsa’s em dashes* in my hand and hear the ticking of the Teke Heart. Elsa von Freytag-Loringhoven’s superb 1921 piece on the Beating of Heart comes to mind like a dash of thought, as I feel the book. Reading Astrid Seme’s wonderful anthology of dashing in print, poetry & performance is indeed an experience of pulsations: as I browse through the pages, a school of dashes animate in a playful dance in front of my eyes. One swiftly understands that *Baroness Elsa’s em dashes* is not merely a collection, it is an invitation. And it is not merely an observation, but also a proposition. Or rather, a series of pages propositions — remindful of Wittgenstein’s Tractatus — as the page numbers have left their paratextual position to lead the order of discourse, becoming the numbering of enunciations. *Baroness Elsa’s em dashes* counts to 81. Normal resting heart rates range from 60-100 beats per minute. The gesture of turning the page is an em-phasis of the progression of thought and — like the em-dash — marks “an appropriation of silence”. Astrid’s voice, in turn, is at once analytical and personal, weaving the typographic and the poetic with openness and proximity. Through these dashing propositions she unveils intersections (perhaps these em-dashes are not all so parallel, after all?) and explores cross-readings that prove — brilliantly — that neither design nor literature are monological, one-way roads, but rather myriad modalities for apprehending the subtleties and complexities of existence. Through radiant anecdotes, quotations and moving details, Astrid establishes contact. We get in touch with Baroness Elsa and Emily (Dickinson), and Heinrich (von Kleist), and Christian (Morgenstern), and Gertrude (Stein), and Lawrence (Sterne)… and it is now up to us to engage conversation and extend the dash, no matter how perceptible the thickness of line. Infrathin em-dashes? In Emily’s words:
A Murmur in the Trees — to note —
Not loud enough — for Wind —
A Star — not far enough to seek —
Nor near enough — to find —
At this point, Astrid would perhaps invite us to take a breath, as she does periodically throughout her publication, addressing us and calling on our own consciousness of the moment.
I, in turn, will urge you to meet her beautiful book.
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
01 Barones Elsa’s em dashes—Astrid Seme. (2019, Mark Pezinger Books). Foto: Arno Huygens.
02 Poster Design BOEKS 05: Myrthe Van Rompaey. Foto: Veerle Vervliet.
03 Opening BOEKS 05: Astrid Seme—Baroness Elsa’s em dashes. Foto: Zoë De Bock.
04 Figures for dashing
—Performance met Stine Sampers,
Naomi Schatteman & Mathilde Strijdonk. Spreker: Brian Day. Foto: Zoë De Bock.
05 Figures for dashing.
06—07—08—09 Figures for dashing
—Performance met Stine Sampers,
Naomi Schatteman & Mathilde Strijdonk. Foto: Thomas Geiger.
10 BOEKS 05 collectie in de Kunstenbibliotheek. Foto: Cato Vanrijckeghem.
11 Thoughts on dashing—Talk met Peter de Voogd & Astrid Seme. Video: Zoë De Bock.
12 BOEKS 05 gaanderij. Foto: Cato Vanrijckeghem.
12
BOEKS leesgroep 03
mine soul—is
mine song to thee—
——thus its end
Teke Heart (Beating of Heart), ca 1921. Bron: The Little Review Records, University of Wisconsin-Milwaukee Libraries.
donderdag 5 maart om 20:00
Kunstenbibliotheek
Met deze woorden sloot Elsa von-Freytag Loringhoven in 1917 haar negen pagina's tellende liefdesgedicht aan kunstenaar Robert Fulton Logan af. Wij sluiten op onze beurt BOEKS 05: Astrid Seme—Baroness Elsa's Em Dashes af met onder andere dit gedicht. We verzamelen in de Kunstenbibliotheek om het werk van Elsa te lezen—over haar———te struikelen.
BOEKS nodigde dichter Samuel Vriezen en performer Mathilde Strijdonk uit om een door hen gekozen gedicht van Elsa voor te lezen. Samuel schetst een subjectief portret van Elsa en vertrekt hiervoor van het eerder vermelde en in 1920 in The Little Review gepubliceerde Mineself—Minesoul—And—Mine—Cast—Iron Lover. Het gedicht bevat een duizelingwekkend aantal dashes. De 450-tal strepen staan op zichzelf, vormen een twee- of drieling of vallen samen met woorden.
Mathilde brengt Teke Heart (Beating of Heart) (ca. 1921) opnieuw tot leven. Hartslagen, rode letters in kapitalen en groene dashes, punten en vraagtekens wisselen elkaar ritmisch af. Samen vormen ze een complex, handgeschreven klankgedicht dat zich niet zomaar laat voorlezen. Het daagt uit om letters en leestekens op andere, eigen manieren over te brengen.
Elsa beschouwde haar dashes als “joy marks—like little shouts at the end of a line”, maar ze kunnen in al hun expressiviteit op vele manieren beschreven worden. Gedachtestrepen zijn geschikt voor verschillende doeleinden—toe-eigening van de stilte, dissonantie in actie, onderbreking, het innemen van de ruimte. In het werk van Elsa spelen ze de rol van performer en zorgen ze voor beweging, kleur en stem in de tekst.
We stellen de praktijk van de barones van de DADA verder voor aan de hand van enkele citaten uit het eerder gepresenteerde boek Baroness Elsa’s Em Dashes van Astrid Seme:
12. The ‘Baroness,’ Elsa von Freytag-
Loringhoven was an unstoppably innovative
sculptress, poet, and performance artist
working in and around the Berlin and
Munich avant-garde and New York Dada
during the dawn of the nineteenth century.
15. Elsa gained massive attention in New
York for her unique and daring sound poems,
unconventional use of punctuation,
and disregard for conventional syntax […]
44. Fiercely antibourgeois and antiestablishment
in tone, like the punk music she prefigures,
the Baroness’s verse is loud and
demands to be heard. Her poems are
fullnot of sighs but of yells, loud in their
articulations of the unutterable.
58. The Baroness wrote with the all-caps
setting on, and had a remarkable handwriting
style: neat, boxy, seemingly Bauhaus inspired
[…]
73. Jean Heap calls her “the first American
dada,” represents lived art: she is “the only
one living anywhere who dresses dada,
loves dada, lives dada.”
Mineself—Minesoul—And—Mine—Cast-Iron Lover
Brief aan Robert Fulton Logan in 1917 en gepubliceerd in The Little Review, Vol. VI, september 1919, No. 5. New York: Margaret C. Anderson.
Samuel Vriezen is dichter en componist. Hij is als onderzoeker verbonden aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en als redacteur aan het tijdschrift nY. Recente bezigheden betreffen de kameropera "What Happened/Plays" op een tekst van Gertrude Stein; de VPRO radiovoorstelling "Schade"; en het boek met essays "Netwerk in eclips".
Samuel bereidt zijn portret van Elsa voor in het kader van de poëzie- en performanceavond "Ah me! I don’t perform". The vital poetics of Baroness Elsa von Freytag-Loringhoven die op vrijdag 27 maart plaatsvindt in Perdu, Amsterdam.
Mathilde Strijdonk is performancekunstenaar en studeerde Drama aan het KASK & Conservatorium in Gent. In het werk van Mathilde staat het emotionele en empathische lichaam centraal. Een ademend instrument in beweging. Dit stond ook centraal in haar performance SESSION die ze opvoerde als onderdeel van Jong Werk op Theater aan Zee in 2017. Naast performance zet Mathilde ook stappen richting beeldend en videowerk.
Samen met Stine Sampers en Naomi Schatteman bracht ze de Figures for Dashing performance in de BOEKS gaanderij. Deze wordt op 27 maart hernomen in Perdu. Meer informatie.
6. The Dutch call me gedachtestreep—a dash of thought.
BOEKS—opening
donderdag 12.12.19
19:00 - 22:00
20:00—Figures for dashing
Performance met Stine Sampers,
Naomi Schatteman
& Mathilde Strijdonk
Spreker: Brian Day
20:30—Thoughts on dashing
Gesprek met Peter de Voogd & Astrid Seme
BOEKS—tentoonstelling
13.12.2019 - 06.03.2020
BOEKS—leesgroep
05.03.2020, 20u, Kunstenbibliotheek
Baroness Elsa’s em dashes
2019
design en concept door Astrid Seme
gepubliceerd door Mark Pezinger Books & Kunstverein Langenhagen
nr 1 van de Black Forest Library
10 × 14.5 cm, 88pp,
Engels, oplage: 400
De publicatie is te koop in de Kunstenbibliotheek voor €13. Of via de BOEKS shop.
De publicatie verscheen naar aanleiding van de tentoonstelling "She Is The Future" in Kunstverein Langenhagen (09/12/18-03/02/19).
BOEKS 05:
Astrid Seme—Baroness Elsa’s em dashes
Baroness Elsa’s em dashes is een eerbetoon aan de dadaïstische kunstenares en dichteres Elsa von Freytag-Loringhoven (1874—1927) en aan haar manische gebruik van gedachtestrepen. Gedachtestrepen zijn geschikt voor verschillende doeleinden—toe-eigening van de stilte, dissonantie in actie, onderbreking, het innemen van de ruimte. In Elsa’s werk lijken ze eerder te functioneren als performers tussen de woorden en zorgen ze voor beweging en stem in de tekst. De tentoonstelling plaatst de performers in een fysieke ruimte, waardoor BOEKS een performatieve plek wordt.
Elsa’s gedachtestrepen verspreiden zich niet enkel over de ruimte, ze veranderen ook in een veelvoud aan stemmen die ons uitnodigen om strepen te trekken. Bij de opening wordt het geluidswerk Figures for dashing geïnterpreteerd door performers Stine Sampers, Naomi Schatteman en Mathilde Strijdonk. Aansluitend ondernemen we een poging om de dash ook in woorden uit te drukken. Zo zullen emeritus-hoogleraar Engelse letterkunde Peter de Voogd en grafisch vormgever en geluidskunstenaar Astrid Seme enkele Thoughts on Dashing de ruimte in sturen.
Barones Elsa’s em dashes is eveneens de titel van een boek dat begin 2019 uitgebracht werd door Kunstverein Langenhagen en Mark Pezinger Books, een in Wenen en het Zwarte Woud gevestigde uitgever van kunstenaarsboeken. Zelf noemt de uitgever het een bloemlezing van gedachtestrepen in drukwerk, gedichten en performances. De lezer vindt er Elsa’s werk in gesprek met bekende strepentrekkers als Gertrude Stein, Laurence Sterne, Heinrich von Kleist of Emily “the dashing queen” Dickinson.
Alexandru Balgiu (Designing Writing) over het boek Baroness Elsa’s em dashes van Astrid Seme:
A heart the thickness of a dash. I hold *Baroness Elsa’s em dashes* in my hand and hear the ticking of the Teke Heart. Elsa von Freytag-Loringhoven’s superb 1921 piece on the Beating of Heart comes to mind like a dash of thought, as I feel the book. Reading Astrid Seme’s wonderful anthology of dashing in print, poetry & performance is indeed an experience of pulsations: as I browse through the pages, a school of dashes animate in a playful dance in front of my eyes. One swiftly understands that *Baroness Elsa’s em dashes* is not merely a collection, it is an invitation. And it is not merely an observation, but also a proposition. Or rather, a series of pages propositions — remindful of Wittgenstein’s Tractatus — as the page numbers have left their paratextual position to lead the order of discourse, becoming the numbering of enunciations. *Baroness Elsa’s em dashes* counts to 81. Normal resting heart rates range from 60-100 beats per minute. The gesture of turning the page is an em-phasis of the progression of thought and — like the em-dash — marks “an appropriation of silence”. Astrid’s voice, in turn, is at once analytical and personal, weaving the typographic and the poetic with openness and proximity. Through these dashing propositions she unveils intersections (perhaps these em-dashes are not all so parallel, after all?) and explores cross-readings that prove — brilliantly — that neither design nor literature are monological, one-way roads, but rather myriad modalities for apprehending the subtleties and complexities of existence. Through radiant anecdotes, quotations and moving details, Astrid establishes contact. We get in touch with Baroness Elsa and Emily (Dickinson), and Heinrich (von Kleist), and Christian (Morgenstern), and Gertrude (Stein), and Lawrence (Sterne)… and it is now up to us to engage conversation and extend the dash, no matter how perceptible the thickness of line. Infrathin em-dashes? In Emily’s words:
A Murmur in the Trees — to note —
Not loud enough — for Wind —
A Star — not far enough to seek —
Nor near enough — to find —
At this point, Astrid would perhaps invite us to take a breath, as she does periodically throughout her publication, addressing us and calling on our own consciousness of the moment.
I, in turn, will urge you to meet her beautiful book.
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
01 Barones Elsa’s em dashes—Astrid Seme. (2019, Mark Pezinger Books). Foto: Arno Huygens.
02 Poster Design BOEKS 05: Myrthe Van Rompaey. Foto: Veerle Vervliet.
03 Opening BOEKS 05: Astrid Seme—Baroness Elsa’s em dashes. Foto: Zoë De Bock.
04 Figures for dashing
—Performance met Stine Sampers,
Naomi Schatteman & Mathilde Strijdonk. Spreker: Brian Day. Foto: Zoë De Bock.
05 Figures for dashing.
06—07—08—09 Figures for dashing
—Performance met Stine Sampers,
Naomi Schatteman & Mathilde Strijdonk. Foto: Thomas Geiger.
10 BOEKS 05 collectie in de Kunstenbibliotheek. Foto: Cato Vanrijckeghem.
11 Thoughts on dashing—Talk met Peter de Voogd & Astrid Seme. Video: Zoë De Bock.
12 BOEKS 05 gaanderij. Foto: Cato Vanrijckeghem.
12
Teke Heart (Beating of Heart), ca 1921. Bron: The Little Review Records, University of Wisconsin-Milwaukee Libraries.
BOEKS leesgroep 03
mine soul—is
mine song to thee—
——thus its end
donderdag 5 maart om 20:00
Kunstenbibliotheek
Met deze leesgroep, vernoemd naar de laatste zin uit het gedicht Mineself—Minesoul—And—Mine—Cast—Iron Lover van de avant-garde kunstenaar en dichter Elsa von Freytag-Loringhoven, sluiten we BOEKS 05: Astrid Seme—Baroness Elsa's Em Dashes af. We verzamelen in de Kunstenbibliotheek om enkele gedichten van Elsa te lezen, de dashes alsook de woorden die eraan vastplakken.
BOEKS nodigde dichter Samuel Vriezen en performer Mathilde Strijdonk uit om een door hen gekozen gedicht van Elsa voor te lezen. Samuel schetst een subjectief portret van Elsa en vertrekt hiervoor van het eerder vermelde en in 1920 in The Little Review gepubliceerde Cast—Iron Lover. Dit negen pagina’s tellend liefdesgedicht bevat een duizelingwekkend aantal dashes. De 450-tal strepen staan op zichzelf, vormen een twee- of drieling of vallen samen met woorden.
Mathilde brengt Teke Heart (Beating of Heart) (ca. 1921) opnieuw tot leven. Hartslagen, rode letters in kapitalen en groene dashes, punten en vraagtekens wisselen elkaar ritmisch af. Samen vormen ze een complex, handgeschreven klankgedicht dat zich niet zomaar laat voorlezen. Het daagt eerder uitnodigend uit om letters en leestekens op andere, eigen manieren over te brengen.
Elsa beschouwde haar dashes als "joy marks—like little shouts at the end of a line", maar ze kunnen in al hun expressiviteit op vele manieren beschreven worden. Gedachtestrepen zijn geschikt voor verschillende doeleinden—toe-eigening van de stilte, dissonantie in actie, onderbreking, het innemen van de ruimte. In het werk van Elsa spelen ze de rol van performer en zorgen ze voor beweging, kleur en stem in de tekst.
We stellen de praktijk van de barones van de DADA verder voor aan de hand van enkele citaten uit het eerder gepresenteerde boek Baroness Elsa’s Em Dashes van Astrid Seme:
12. The ‘Baroness,’ Elsa von Freytag-
Loringhoven was an unstoppably innovative
sculptress, poet, and performance artist
working in and around the Berlin and
Munich avant-garde and New York Dada
during the dawn of the nineteenth century.
15. Elsa gained massive attention in New
York for her unique and daring sound poems,
unconventional use of punctuation,
and disregard for conventional syntax […]
44. Fiercely antibourgeois and antiestablishment
in tone, like the punk music she prefigures,
the Baroness’s verse is loud and
demands to be heard. Her poems are
fullnot of sighs but of yells, loud in their
articulations of the unutterable.
58. The Baroness wrote with the all-caps
setting on, and had a remarkable handwriting
style: neat, boxy, seemingly Bauhaus inspired
[…]
73. Jean Heap calls her “the first American
dada,” represents lived art: she is “the only
one living anywhere who dresses dada,
loves dada, lives dada.”
Mineself—Minesoul—And—Mine—Cast-Iron Lover
Brief aan Robert Fulton Logan in 1917 en gepubliceerd in The Little Review, Vol. VI, september 1919, No. 5. New York: Margaret C. Anderson.
Samuel Vriezen is dichter en componist. Hij is als onderzoeker verbonden aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en als redacteur aan het tijdschrift nY. Recente bezigheden betreffen de kameropera "What Happened/Plays" op een tekst van Gertrude Stein; de VPRO radiovoorstelling "Schade"; en het boek met essays "Netwerk in eclips".
Samuel bereidt zijn portret van Elsa voor in het kader van de poëzie- en performanceavond "Ah me! I don’t perform". The vital poetics of Baroness Elsa von Freytag-Loringhoven die op vrijdag 27 maart plaatsvindt in Perdu, Amsterdam.
Mathilde Strijdonk is performancekunstenaar en studeerde Drama aan het KASK & Conservatorium in Gent. In het werk van Mathilde staat het emotionele en empathische lichaam centraal. Een ademend instrument in beweging. Dit stond ook centraal in haar performance SESSION die ze opvoerde als onderdeel van Jong Werk op Theater aan Zee in 2017. Naast performance zet Mathilde ook stappen richting beeldend en videowerk.
Samen met Stine Sampers en Naomi Schatteman bracht ze de Figures for Dashing performance in de BOEKS gaanderij. Deze wordt op 27 maart hernomen in Perdu. Meer informatie.
03
